Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Đình Thưởng - Người gìn giữ “linh hồn” của xứ Mường

PhuthoPortal - Ở xã Ngọc Đồng, huyện Yên Lập, ông Nguyễn Đình Thưởng không chỉ được đông đảo mọi người biết đến là thầy mo Mường mà còn là Nghệ nhân Ưu tú, người gìn giữ và phát huy những di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc của đồng bào Mường.

“Hôm này nhà làm tết cuối năm, có thịt, xôi rượu mời các ông xuống ăn. Năm cũ qua, năm mới đến làm sao để gia đình làm ăn phát triển, nhiều gà nhiều lợn…” Những khát khao, ước vọng về cuộc sống bình an, no đủ của người Mường được thầy mo Nguyễn Đình Thưởng thể hiện trầm bổng qua bài cúng thần đất thổ công khiến người nghe như lạc vào một thế giới tâm linh huyền bí. Lúc này, trung tâm của tín ngưỡng được dồn vào thầy mo với vai trò sứ giả kết nối giữa thế giới thần linh và nhân gian.

Sinh ra trong một gia đình có bố là thầy mo Mường, từ nhỏ, ông Thưởng đã theo chân bố đi làm lễ giúp bà con nên những tập tục, nghi lễ, những điệu múa, âm thanh trống, mõ, sênh, phách của người Mường đã thấm sâu vào tâm hồn ông. Qua những trải nghiệm thực tế, ông Thưởng đã học hỏi và thực hành thuần thục các nghi lễ, tập tục của người Mường từ khi còn rất trẻ.

Để có thể thực hành thông thạo nghi lễ, tập tục của người Mường, ông Thưởng phải học thuộc lòng hàng trăm bài cúng, văn vần trong các diễn xướng. Hơn thế ông phải luyện sao cho giọng nói truyền cảm, nắm vững nghệ thuật diễn xướng từ cử chỉ, điệu bộ đến giọng điệu, khi hùng hồn, thiêng liêng, nhưng có lúc buồn đau bi thảm.

Là xã có tới 90% dân số là người Mường, Ngọc Đồng hiện còn lưu giữ nhiều di sản văn hoá phi vật thể rất đa dạng, phong phú, giàu bản sắc văn hoá truyền thống đặc trưng của dân tộc mình, trong đó có nhiều nghi lễ truyền thống, phong tục, tập quán thể hiện tín ngưỡng truyền thống và diễn xướng dân gian phong phú.

Ông Thưởng chia sẻ: Người Mường có nhiều phong tục, tập quán thể hiện tín ngưỡng truyền thống và diễn xướng dân gian phong phú như: Lễ mở của rừng, lễ đóng của rừng, lễ mừng cơm mới, lễ cúng bản, cúng Mường… Các tập tục và nghi lễ truyền thống giúp củng cố đời sống tinh thần của cộng đồng, tăng cường tình đoàn kết, làm tăng niềm tin và nghị lực cho mỗi người trước những thử thách của cuộc sống, giúp bà con biết hướng thiện, biết đối nhân xử thế và làm theo những luật tục của bản Mường…

Hiện nay ông Thưởng giữ vai trò là đội trưởng đội văn nghệ của xã Ngọc Đồng với 15 thành viên. Từ năm 1986 cho đến nay, với sự đam mê, năng khiếu và am hiểu sâu sắc các phong tục, tập quán của người Mường, ông cùng đội văn nghệ xã tập luyện và tham gia nhiều hội diễn, chương trình diễn xướng dân gian người Mường. Qua đó không chỉ quảng bá nét văn hóa đặc sắc của người Mường mà còn góp phần giữ gìn và truyền dạy lại cho bà con dân bản. Hơn 30 năm qua, ông đã truyền dạy cho khoảng 160 người về thực hành các nghi lễ, các diễn xướng dân gian của người Mường.

Với uy tín của mình, thầy mo Nguyễn Đình Thưởng đã cùng với chính quyền, đoàn thể địa phương tích cực tuyên truyền xóa bỏ các hủ tục lạc hậu, bài trừ mê tín dị đoan; xây dựng đời sống văn hoá, văn minh và tiến bộ. Với những đóng góp của mình, ông Nguyễn Đình Thưởng đã nhiều lần được các cấp, các ngành tặng bằng khen, giấy khen và các huy chương trong các hội diễn văn nghệ. Đặc biệt, năm 2022, ông Thưởng được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú” vì đã có cống hiến xuất sắc trong gìn giữ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc.

Ông Thưởng cho rằng đây là niềm vui lớn, là sự động viên nhưng cũng gắn liền với trách nhiệm để ông tiếp tục đem giá trị di sản văn hóa Mường lan tỏa sâu rộng hơn nữa; đồng thời thực hiện tốt nhiệm vụ gìn giữ và trao truyền di sản cho thế hệ mai sau.

Huyền Trang